Với quyết tâm hạn chế tối đa các tác động của dự án lên cộng đồng dân tộc thiểu số, Công ty Thủy điện Trung Sơn đã xây dựng “Kế hoạch Bảo vệ sức khoẻ cộng đồng (PHAP)”, bao gồm các kế hoạch y tế tái định cư và kế hoạch y tế cấp vùng. Đây là một kế hoạch toàn diện nhằm giảm thiểu những ảnh hưởng bất lợi của Dự án đối với người dân tái định cư, cộng đồng nơi tiếp nhận người tái định cư, công nhân lao động và các bên liên quan khác.
Nằm trong khuôn khổ kế hoạch PHAP, từ đầu năm 2015 Dự án thủy điện Trung sơn đã phối hợp với Chương trình y tế của Ngân hàng Thế giới và Công ty TNHH nghiên cứu thị trường và phát triển cộng đồng (MARKDC) xây dựng chương trình “Nâng cao năng lực cho cán bộ y tế và nâng cao nhận thức về sức khoẻ cho người dân cộng đồng giai đoạn thi công dự án”. Mục tiêu của chương trình là cung cấp kiến thức và kỹ năng thực hành cho các cán bộ y tế trong khu vực dự án để họ có nhận thức đúng đắn và đầy đủ về Kế hoạch bảo vệ sức khỏe cộng đồng (PHAP) và có đủ năng lực thực hiện Kế hoạch ấy một cách hiệu quả; đồng thời cung cấp kiến thức cơ bản cho cộng đồng khu vực dự án để người dân địa phương có nhận thức tốt hơn về nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khoẻ và thay đổi hành vi chăm sóc sức khỏe theo hướng tích cực.Chương trình gồm hai hoạt động chính là tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế từ cấp huyện đến cấp thôn bản và hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân cộng đồng về các vấn đề sức khỏe thường gặp ở địa phương.
Trong tháng 3/2015 đã có gần 100 cán bộ y tế từ cấp huyện đến cấp thôn bản thuộc các huyện Quan Hoá, Mường Lát, Vân Hồ được tập huấn tại thị trấn Mai Châu, tỉnh Hòa Bình.Tại đây, các cán bộ y tếđược giới thiệu về “Kế hoạch bảo vệ sức khỏe cộng đồng” của dự án; quy trình phòng chống một số dịch bệnh thường gặp như dịch tả, dịch cúm, dịch tiêu chảy, chân tay miệng; cách phòng, chống HIV/AIDS; cách xử trí các bệnh thường gặp ở trẻ; các kiến thức đại cương về ung thư; các kiến thức cơ bản về chăm sóc sức khoẻ sinh sản và sức khoẻ trẻ em v.v. Một số kỹ năng như lập kế hoạch, làm báo cáo và kỹ năng truyền thông cơ bản cũng được trang bị cho các cán bộ y tế địa phương.
Sau khi kết thúc khóa tập huấn, với sự hỗ trợ của Công ty Thủy điện Trung Sơn và nhóm chuyên gia tư vấn MARKDC, các cán bộ y tế đã triển khai hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về sức khỏe cho người dân ở địa phương mình.
Từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2015, một chiến dịch truyền thông “Nâng cao nhận thức và thực hành sử dụng nước sạch và vệ sinh môi trường” đã được thực hiện tại 40 thôn/bản của 11 xã thuộc địa bàn dự án.
Đã có 138 buổi truyền thông trực tiếp với hơn 5.650 người tham dự, trong đó có 1.624 học sinh các trường THCS, THPT và 4.026 người trưởng thành. Tỷ lệ hộ gia đình được truyền thông đạt 81,7%.
Tại các buổi truyền thông, người dân được hướng dẫn cụ thể việc giữ gìn nguồn nước sạch an toàn, xây dựng và sử dụng nhà vệ sinh hợp tiêu chuẩn, lắp đặt hệ thống chuồng trại vệ sinh và lắp đặt hầm khí sinh học xử lý chất thải động vật; đồng thời được hướng dẫn cách rửa tay bằng xa phòng đúng cách. Các chuyên gia tư vấn và các cán bộ y tế cũng giải đáp kỹ lưỡng các câu hỏi của người dân. Cũng trong chiến dịch này, đã có hơn 3.000 tờ rơi được phát tới người dân với các thông điệp được minh họa sinh động và dễ hiểu.
Người dân của các huyện ảnh hưởng bởi dự án thuỷ điện Trung Sơn vô cùng phấn khởi vì qua chiến dịch truyền thông sức khoẻ, họ đã có thêm những hiểu biết và kiến thức về bảo vệ sức khoẻ cho bản thân và những người trong gia đình, cũng như gìn giữ môi trường chung nơi họ đang sinh sống an toàn hơn.
Ông Xuân ở điểm tái định cư Suối Nõn, Pom Hiến, thuộc huyện Vân Hồ nói “Chúng tôi rất cám ơn dự án thuỷ điện Trung sơn đã tổ chức các buổi tư vấn bổ ích như thế này. Sống ở vùng sâu vùng xa, chúng tôi không có điều kiện được tiếp cận với những kiến thức y tế hiện đại, nhưng hôm nay chúng tôi học được rất nhiều điều mới và cần thiết đối với cuộc sống thường ngày như cách bảo vệ nguồn nước, cách giữ bàn tay sạch sẽ để tranh lây bệnh và được giải đáp nhiều điều băn khoăn. Rất mong được các bác sỹ, các chuyên gia y tế về bản thường xuyên để giái đáp các thắc mắc và tư vấn cho bà con.”
Những hoạt động này chắc chắn đã góp phần tạo niềm tin tưởng của người dân vào dự án Thủy điện Trung Sơn và gia tăng tính bền vững của dự án như mục tiêu đã đề ra.
Trong năm 2016, Công ty Thủy điện Trung Sơn cùng với nhóm chuyên gia tư vấn sức khỏe của MARKDC và Chương trình y tế của WB sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động hướng tới sức khỏe cộng đồng. Chủ đề chính của năm 2016 sẽ là nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế địa phương trong các hoạt động chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em; phòng, chống và xóa bỏ tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em ở khu vực dự án, nơi được biết là đang có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao, tới 26%-30%.[:]
