Vận hành hồ chứa Thủy điện Trung Sơn mùa mưa bão: Đảm bảo sản xuất điện, an toàn cho công trình và an toàn cho hạ du; Đáp ứng nhu cầu nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp cho hạ du

Mặc dù đối mặt nhiều khó khăn về nguồn nước nhưng nhà máy Thủy điện Trung Sơn vẫn tập trung cao độ kết hợp sản xuất điện, điều tiết đảm bảo cấp nước cho hạ du phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt trong mùa cạn 2020.

Những tháng cuối năm 2019 và đầu năm 2020, ảnh hưởng của hiện tượng El-Nino làm giảm lượng mưa trên lưu vực sông Mã, kết hợp với các đợt nắng nóng kéo dài và gió Lào khiến nhu cầu cấp nước sinh hoạt, đẩy mặn cho hạ du và cung cấp điện cho hệ thống điện Quốc gia trở nên khó khăn, đặc biệt là vào các giờ cao điểm. Nhận định tình hình thủy văn những tháng đầu năm 2020 sẽ bất lợi, lưu lượng nước về hồ giảm thấp, gây ảnh hưởng khó khăn đến việc sản xuất kinh doanh của Nhà máy và việc cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp vùng hạ du. Nhà máy Thuỷ điện Trung Sơn đã xây dựng phương án vận hành vừa đảm bảo thực hiện nhiệm vụ phát điện và bổ sung nước cho vùng hạ du trong mùa cạn, đáp ứng thời gian chạy máy và tổng lưu lượng xả trung bình ngày theo yêu cầu quy định tại Điều 17, Quyết định số 214/QĐ-TTg, ngày 13/02/2018, V/v ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã (quy trình 214/QĐ-TTg). Theo số liệu ngày 11/4/2020, mực nước hồ đạt 148.97 m, lưu lượng về hồ 48 m³/s, như vậy mực nước hồ chứa thủy điện Trung Sơn sẽ không đạt được đến cao trình 153.0 m theo quy định tại Điều 17, quy trình 214/QĐ-TTg.

Trong bối cảnh đó, diễn biến tình hình khí tượng thuỷ văn tháng 6, 7/2020 được nhận định tiếp tục có xu thế lưu lượng về hồ giảm thấp, Nhà máy phối hợp với Đài khí tượng thủy văn Bắc Trung Bộ dự báo chính xác tình hình khí tượng thuỷ văn, lưu lượng nước về hồ, thực hiện phương án vận hành khai thác tối ưu nguồn nước, vừa đảm bảo phát điện theo quy định thị trường phát điện cạnh tranh cũng như đảm bảo cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và giảm mặn theo yêu cầu của Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn, tỉnh Thanh Hoá.

Để đáp ứng cấp nước phục vụ sản xuất vụ Thu mùa năm 2020, từ ngày 11/6 – 14/7/2020, nhà máy Thuỷ điện Trung Sơn đã vận hành với tổng lưu lượng xả  trung bình ngày 80 m³/s; thời gian vận hành theo quy trình 214/QĐ-TTg.

Nhà máy đã chủ động phối hợp giữa sản xuất kinh doanh và tuân thủ, đáp ứng các quy định của nhà nước, địa phương.

Vận hành hồ chứa Thủy điện Trung Sơn mùa mưa bão: Đảm bảo sản xuất điện, an toàn cho công trình và an toàn cho hạ du

Với các phương án khai thác tối ưu lưu lượng nước về hồ đảm bảo phát điện và cấp nước cho sản xuất nông nghiệp nêu trên, đến ngày 15/7/2020, Nhà máy chủ động đảm bảo mực nước hồ về mực nước cao nhất trước lũ theo quy  định (▼150 m) để vận hành đảm bảo chống lũ an toàn, giảm thiểu tối đa lưu lượng xả thừa, điều tiết hồ chứa vào mùa mưa lũ.

Tuy nhiên, theo dự báo của Trung tâm khí tượng Thuỷ văn Quốc Gia và các chuyên gia khí tượng Thuỷ văn, từ đầu tháng 8 trở đi, tần suất xuất hiện áp thấp nhiệt đới và bão sẽ tăng, nhất là khoảng tháng 8, 9, 10.

Khu vực bão đổ bộ chủ yếu là Thanh Hoá đến Thừa Thiên Huế và các tỉnh phía Nam, có thể gây ra hiện tượng lũ chồng lũ hoặc mưa lũ nối tiếp nhau, hình thái mưa lớn trên lưu vực sông Mã. Để bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành Nhà máy thủy điện Trung Sơn, chủ động phòng tránh, giảm nhẹ thiệt hại về người, tài sản cho vùng hạ du; về công trình, thiết bị của Nhà máy do thiên tai gây ra trong mùa mưa lũ năm 2020; Công ty TNHH MTV Thuỷ điện Trung Sơn (TSHPCo) đã sớm xây dựng nhiều phương án cụ thể để đảm bảo vận hành nhà máy an toàn trong mùa mưa bão. Cụ thể các biện pháp phòng chống thiên tai đã được triển khai và hoàn thành trước ngày 14/7/2020: kiện toàn và quyết định thành lập Ban CH PCTT và TKCN; kiện toàn và Quyết định thành lập Độị xung kích PCTT và TKCN; tổ chức đợt diễn tập xử lý các tình huống trong mùa mưa bão tại nhà máy thủy điện Trung Sơn vào ngày 15/5/2020; lập, thống nhất, ký quy chế phối hợp với nhà máy Thuỷ điện Thành Sơn trên Sông Mã; phương án đảm bảo cung cấp điện, thông tin liên lạc; kiểm tra các hạng mục công trình, tiến hành bảo dưỡng thiết bị; vận hành thử các cửa van cung đập tràn, neo chắc chắn các cầu trục; phối hợp chính quyền địa phương hướng dẫn người dân gia cố, neo đậu thuyền bè; thực hiện khắc phục triệt để các tồn tại liên quan đến công tác PCTT&TKCN theo kế hoạch đã duyệt, đảm bảo phương châm 4 tại chỗ, sẵn sàng mọi tình huống trong mùa mưa bão năm 2020. Phòng chuyên môn phối hợp với Đơn vị chức năng kiểm tra và báo cáo hiện trạng an toàn đập gửi đến Cơ quan, Đơn vị có thẩm quyền quản lý theo đúng quy định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP, ngày 04/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập hồ chứa nước và Thông tư số 09/2019/TT-BCT, ngày 08/7/2019 của Bộ Công Thương.

Đồng thời để đảm bảo an toàn cho hạ du, các hệ thống còi cảnh báo hạ du trong vận hành (HT còi cảnh báo hạ du bằng lời nói và HT còi cảnh báo hạ du theo kế hoạch hành động khẩn cấp EPP tùy theo mức độ lưu lượng xả) đã được Nhà máy Thuỷ điện Trung Sơn lắp đặt, đưa vào vận hành từ năm 2017, được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ, thường xuyên để thông báo, thông tin đến chính quyền, tổ chức, đoàn thể, từng hộ dân trong mùa mưa bão 2020.

Bên cạnh phương án kỹ thuật nêu trên, TSHPCo rất chú trọng và đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền tại địa phương, đến các huyện, xã, người dân lưu vực sông Mã; giúp người dân vùng hạ du có nhận thức đầy đủ hơn về nguyên lý vận hành cơ bản của công trình thủy điện, vai trò của thủy điện trong việc điều tiết lũ, đảm bảo cung ứng điện, điều tiết nước cho hạ du vào mùa khô và cắt, giảm lũ vào mùa mưa bão cũng như phòng, chống thiên tai đảm bảo tuân thủ chặt chẽ quy trình 214/QĐ-TTg, ngày 13/02/2018 của Thủ tướng Chính phủ.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước mùa lũ, Nhà máy Thuỷ điện Trung Sơn đã và tiếp tục đảm bảo vận hành phát điện tin cậy, an toàn, hiệu quả các tổ máy, nhằm đảm bảo sản xuất điện, góp phần quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp điện ổn định cho hệ thống điện Quốc gia; đồng thời đảm bảo an toàn công trình; phòng, chống, giảm nhẹ thiệt hại do bão lũ cho người dân khu vực hạ du; phấn đấu đến cuối năm 2020 đạt cao trình mực nước hồ cao nhất theo quy định, sản xuất điện hoàn thành kế hoạch năm 2020 được giao và phục vụ cho mùa khô năm 2021./.

Tin và ảnh: Nguyễn Nhất Thi Hoạ, PXVH – TSHPCo