Cùng với 4 Tổng công ty quản lý và phần phối điện là: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, miền Trung và miền Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc (EVN NPC) được thành lập nhằm minh bạch trong chi phí giá thành từng bước tiến tới thị trường điện và theo đó sẽ cạnh tranh ở khâu phân phối điện theo Lộ trình thị trường điện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Chiếc áo cũ
Trong những năm gần đây, cũng như các đơn vị Điện lực khác, mặc dù đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phân cấp mạnh mẽ và các đơn vị Điện lực cũng có rất nhiều nỗ lực để cấp điện phát triển kinh tế-xã hội cho các địa phương nhưng mô hình và cơ chế quản lý của các Công ty Điện lực, các Điện lực bị hạn chế trong việc chủ động thực hiện nhiệm vụ chính trị tại các địa phương. Đơn cử như việc phân cấp đầu tư, mặc dù các Điện lực đã được phân cấp đầu tư với giá trị từ 5 tỷ đến 50 tỷ đồng nhưng vẫn bị hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu đầu tư của các địa phương, trong khi đó, các Điện lực lại không thể trực tiếp vay vốn để đầu tư do không có tư cách pháp nhân, nên phải phụ thuộc vào việc cấp vốn của Công ty. Cũng do không hạch toán độc lập nên các Điện lực không tính toán được hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, không tách được các chi phí đầu tư và công ích tại các địa phương.
Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước và chuyển đổi mô hình của EVN từ Tổng công ty nhà nước sang Tập đoàn kinh tế, quy mô các Công ty Điện lực và các đơn vị trực thuộc cũng phát triển vượt bậc khiến mô hình tổ chức và cơ chế quản lý không phù hợp với trình độ phát triển sản xuất kinh doanh, là lực cản cho sự phát triển của doanh nghiệp. Do vậy, việc chuyển đổi các Công ty Điện lực có quy mô lớn như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, miền Nam, miền Trung và Miền Bắc thành các Tổng công ty Điện lực hoạt động theo mô hình Công ty mẹ-Công ty con để có điều kiện hạch toán hai cấp sẽ tạo điều kiện minh bạch trong chi phí giá thành, giảm bù chéo…Đồng thời, các Tổng công ty Điện lực sẽ là các đơn vị mua buôn và bán buôn, tập dượt khả năng tranh cạnh phù hợp với lộ trình hình thànhv à phát triển củq thị trường điện tại Việt Nam. Các Tổng công ty Điện lực sẽ mua điện trực tiếp từ các đơn vị phát điện và ngược lại, các đơn vị phát điện cũng cạnh tranh để bán điện cho các Công ty này; các Tổng công ty Điện lực lại tham gia cạnh tranh để bán điện cho các đơn vị phân phối và khách hàng lớn.
Với việc thành lập Tổng công ty Điện lực, các Điện lực tỉnh/thành phố sẽ trở thành pháp nhân độc lập, được trực tiếp vay vốn tại tất cả các ngân hàng, giải tỏa được hạn chế vay vốn không vượt quá 15% của Ngân hàng Nhà nước quy định. Như vậy, sẽ tạo điều kiện cho các đơn vị Điện lực chủ động hơn trong giải quyết thủ tục cấp điện, chủ động vay vốn đầu tư xây dựng các công trình điện phục vụ nhu cầu của khách hàng. Hơn nữa, việc chủ động về tài chính sẽ giúp các đơn vị nâng cao được khả năng sử dụng vốn có hiệu quả, thực hành tiết kiệm chi phí, chống lãng phí, tạo ra bức tranh tài chính minh bạch, tại tín hiệu trung thực cho thị trường điện cạnh tranh.
Như vậy, rõ ràng việc thành lập các Tổng công ty Điện lực sẽ phản ánh sự thay đổi về chất trong quản trị điều hành doanh nghiệp.
Cơ hội đầu tư cho các tỉnh miền núi khó khăn
Với việc quản lý và cung cấp điện trên địa bàn 27 tỉnh miền Bắc và Bắc Trung bộ, vốn là những tỉnh vừa khó khăn về địa lý vừa khó khăn về kinh tế thì đây là cơ hội để EVN NPC đầu tư cung cấp điện tốt hơn. Hiện nay, EVN NPC đã cung cấp đạt con số 20.890 triệu kWh điện; tỷ lệ tổn thất là 6,09% với tổng số 5.511.554 khách hàng; doanh thu tiền điện đạt 17.781,6 tỷ đồng.
Toàn Tổng Công ty đã có 5.637.849 hộ dân có điện lưới quốc gia và tiếp nhận bán điện đến 3.903.560 hộ dân nông thôn, là đơn vị dẫn đầu trong toàn ngành về công tác tiếp nhận.
Công tác phát triển dịch vụ Viễn thông công cộng được xác định là một trong ba nhiệm vụ kinh doanh chính, giữ vai trò quan trọng đối với sự phát triển của EVN NPC. Đây là lĩnh vực mới, mang tính thị trường cạnh tranh cao, khi thực hiện đã gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng với tinh thần quyết tâm và sự nỗ lực lớn, Tổng Công ty đã phấn đấu thực hiện hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu được giao, được đánh giá là đơn vị dẫn đầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Đến nay, EVN NPC đã thực hiện luỹ kế đạt 1.386.171 thuê bao. Doanh thu riêng năm 2009 đạt 724,777 tỷ đồng.
EVN NPC đặc biệt quan tâm công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, chú trọng đầu tư xây dựng chiến lược con người. Thực hiện các chương trình đào tạo về quản lý nguồn nhân lực cho cán bộ lãnh đạo và cán bộ làm công tác nguồn nhân lực. Hoàn thiện hệ thống duy trì và phát triển nguồn nhân lực theo chiều rộng, đa lĩnh vực và chuyên sâu, trong đó chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý dự án, chuyên gia đầu ngành, công nhân tay nghề cao. Theo đó, mở các lớp bồi huấn nghiệp vụ ngắn ngày về quản lý kỹ thuật, tài chính, kinh doanh đồng thời thực hiện tốt công tác tuyển sinh, đào tạo mới và đào tạo lại công nhân kỹ thuật nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất.
Đến nay, Tổng Công ty đã có 25.201 CBCNV trong đó 6.333 người có trình độ đại học và trên đại học và 12.289 công nhân kỹ thuật.
EVN NPC luôn nỗ lực trong việc duy trì, tăng cường và mở rộng các mối quan hệ với các đối tác truyền thống cũng như các tổ chức quốc tế nhằm thu hút vốn đầu t¬ư nư¬ớc ngoài đầu tư, như việc tiếp tục đẩy mạnh mối quan hệ với Công ty lưới điện Vân Nam – Trung Quốc, Công ty lưới điện Quảng Tây – Trung Quốc trong các hợp đồng mua bán điện; triển khai đúng tiến độ Dự án thuỷ điện Séo Choong Hô với Công ty lưới điện Vân Nam; với Công ty lưới điện Hà Nam – Trung quốc trong việc sản xuất tủ bảng điện, cải tạo các trạm 110kV thành trạm không người trực; với Công ty OMNI System – Hàn quốc cho dự án sản xuất công tơ điện tử; ký Hợp đồng liên doanh với Công ty Điện lực An Huy – Trung Quốc để thành lập Công ty cổ phần An Việt với ngành nghề kinh doanh là: Sản xuất, kinh doanh, lắp ráp công tơ điện tử, hệ thống quản lý thông tin đo lường điện lực và các thiết bị điện.
Trong những năm vừa qua, EVN NPC đã không ngừng làm việc với các Bộ ngành, các tổ chức nước ngoài để tìm kiếm các nguồn vốn ODA, nguồn vốn song phương cho các dự án của NPC. Các nguồn vốn ODA đã tăng đáng kể về số lượng dự án, số tiền vay, tổ chức cho vay đã phần nào đáp ứng nhu cầu đầu tư, đặc biệt giảm gánh nặng về vốn của Tổng Công ty trong thời gian khủng hoảng kinh tế và nguồn vốn trong nước khá hạn hẹp. Công tác quản lý dự án của NPC đã đư¬ợc EVN cũng như¬ các tổ chức cho vay vốn của nư¬ớc ngoài đánh giá rất cao.
Chiến lược Kinh doanh của EVN NPC trong giai đoạn 2010-2015 là mọi hành động của EVN NPC đều hướng tới con người, vì con người, theo đó, nêu cao ý thức trách nhiệm, tinh thần tận tâm với công việc, tận tuỵ với khách hàng; cam kết tôn trọng luật pháp, hành động khách quan, trung thực, công tâm và minh bạch.
Tiếp tục duy trì và mở rộng thị phần bán điện. Phát triển lưới điện 110kV trở xuống đáp ứng tốc độ tăng trưởng phụ tải hàng năm từ 14-17% trong giai đoạn từ 2010 đến 2015; Tập trung khai thác có hiệu quả các dịch vụ viễn thông hiện có nhằm đáp ứng nhu cầu khách hàng và sự phát triển của dịch vụ viễn thông. Phát triển thuê bao các loại lên 1,3-1,8 triệu năm 2010 và 4 triệu năm 2015; phát triển sản xuất thiết bị vật liệu điện, kinh doanh bất động sản, du lịch, khách sạn, đầu tư tài chính…phù hợp với khả năng của mình và chủ trương của EVN, của Nhà nước.